Thuở xa xưa, trung tâm tín ngưỡng Thiên chúa giáo ngày nay là một khu nghĩa địa. Trải qua gần 2.000 năm lịch sử, Vatican hiện là nước có chủ quyền nhỏ nhất thế giới, nhưng cũng là một trong những quốc gia có quyền lực lớn nhất.
Thành phố Vatican nằm trên một khu đất mà người La Mã xưa vẫn gọi là Mons Vaticanus. Các giáo hoàng bị mất quyền lực chính trị ở Rome và các khu vực chung quanh khi nước Italy thống nhất (1861–1870). Thời kỳ này họ tự gọi mình là “những tù nhân Vatican”. Sau đó, chính quyền Mussolini công nhận thành phố Vatican là một quốc gia độc lập theo hiệp ước Lateran 11/2/1929.
Xem thêm: Du lịch Châu Âu
Nơi đây có một nền kinh tế phi thương mại độc nhất vô nhị, chủ yếu do các khoản quyên góp của người Thiên chúa giáo La Mã trên khắp thế giới (thường được biết dưới cái tên đồng xu của thánh Peter) cũng như thu nhập từ bán tem, các ấn phẩm, đồ lưu niệm cho khách du lịch, phí vào các viện bảo tàng. Ngân sách vào khoảng 200 triệu USD.
Trên địa hình dạng đồi thấp, diện tích Vatican chỉ vẻn vẹn có 0,44 km2, lọt thỏm trong thành Rome. Bao chung quanh là những bức tường hàng trăm tuổi. Đường biên giới dài chừng 3,2 km. Độc lập là đặc tính thế tục quan trọng nhất của Vatican vì nó bảo vệ giáo hoàng khỏi áp lực của bên ngoài.
Lực lượng lao động vào khoảng 4.000 người, trong đó 500 người có quyền công dân. Với một dân số nhỏ, chừng 900, Vatican có tất cả mọi thứ mà một quốc gia phải có: cảnh sát, một tờ báo, đài truyền hình và phát thanh, ga xe điện, dịch vụ bưu chính, thậm chí có cả một cái bếp riêng để nấu súp cho người nghèo.
Có một vài nét đặc biệt ở thành phố này. Tắc nghẽn giao thông có thể giăng hàng đến 10 chiếc ôtô. Và Vatican có lẽ là đất nước duy nhất trên thế giới, nơi mà máy rút tiền tự động đưa ra những lời chỉ dẫn bằng tiếng Latinh. Ngoài thành phố Vatican, 13 tòa nhà ở Rome và lâu đài Gandoflo (nơi nghỉ hè của giáo hoàng) cũng được hưởng quyền miễn trừ ngoại giao.
Trong các doanh trại, những tân binh thuộc lực lượng vũ trang nhỏ nhất thế giới đang duyệt binh. Đó là những lính gác Thuỵ Sĩ. Suốt 500 năm qua, họ là đội cận vệ của giáo hoàng.
Tổng số lính Thuỵ Sĩ chỉ vào khoảng 100, và để được tuyển họ phải đáp ứng các điều kiện: là người Thuỵ Sĩ, theo đạo Thiên chúa giáo La Mã và cao ít nhất 1m73. Những lính gác Thuỵ Sĩ chỉ đóng một vai trò nghi lễ, nhưng họ cũng là một lực lượng an ninh được huấn luyện chỉn chu. Khi giáo hoàng xuất hiện trước công chúng, những người này mặc thường phục và cùng với lực lượng cảnh sát Vatican hình thành một vành đai bảo vệ ông.
Hồi mới đến Vatican, ông thợ may của Vatican – Ety Cicioni – phải đối mặt với thử thách đáng kinh ngạc: Không hề có chỉ dẫn hay bản vẽ nào về cách làm quân phục cho lính gác Thuỵ Sĩ. Tất cả những gì ông có trong tay là một bộ đồng phục hoàn chỉnh nặng 3,6 kg. “Vợ tôi và tôi phải tháo tung nó ra. Nó được làm từ 154 mảnh khác nhau. Tôi phải nghiên cứu chán chê mới hiểu nổi cấu tạo của nó”, ông kể lại.
Người ta vẫn cho rằng tác giả đầu tiên thiết kế ra bộ quân phục cho lính Thụy Sĩ là Michelangelo. Mẫu hiện tại là do một người chỉ huy đội gác thiết kế. Lần đầu tiên, nó được mặc là năm 1914. Ngay cả với mẫu quân phục đã được đơn giản hoá như hiện nay, ông Ety cũng phải mất tới 32 giờ và 3 lần cho mặc thử mới hoàn tất được. Kể từ khi đội gác được hành lập vào năm 1506, các thành viên đã có truyền thống mang kích và kiếm.
Chính quyền Vatican
- Hiến pháp: Hiến pháp tòa thánh 1967
- Quyền bỏ phiếu: các hồng y dưới 80 tuổi.
- Cơ quan hành pháp: Đứng đầu chính phủ: Giáo hoàng. Nội các: Ban tòa thánh do giáo hoàng chỉ định.
- Bầu cử: Giáo hoàng được Hội đồng các hồng y bầu ra và đảm nhiệm chức vụ suốt đời.
- Cơ quan lập pháp: Ban tòa thánh một viện.
- Cơ quan tư pháp: không có, thường do Italy đảm trách.
- Quân sự: Quốc phòng là trách nhiệm của Italy. Các lính gác Thuỵ Sĩ canh giữ các lối vào thành phố Vatican để đảm bảo an ninh và bảo vệ giáo hoàng.
