Món chè kiểm có xuất xứ từ đồng bằng sông Cửu Long, bởi nơi đây có đủ loại cây trái quanh năm. Món chè kiểm được coi là dễ nấu và phong phú về nguyên liệu, tùy theo sở thích của từng người để nấu cho hợp khẩu vị. Tuy nhiên, món chè này nhất thiết phải có hương vị của dừa, có thể là dừa khô hoặc dừa tươi, vị thơm và ngọt mát của dừa quyện với các loại cây trái tạo nên mùi thơm, vị ngon mát hấp dẫn cho nồi kiểm.
Chè kiểm nấu từ rau, củ, quả tự nhiên.
Chè kiểm ngon và mát thường có hai loại, một loại là chè kiểm trái cây và chè kiểm viên mãn. Hai loại chè này có khác nhau đôi chút về nguyên liệu nhưng đều có dừa và thiên về nguyên liệu tự nhiên. Với chè kiểm trái cây, thường nấu từ đậu đũa, mướp hương, khoai lang, bí đỏ, đậu phộng, hạt sen, nấm mèo, táo đỏ…tất cả những nguyên liệu rau, củ, quả đều được xắt khúc, xắt hạt lịu, với đầu đũa thì tước xơ và cắt từng đoạn sao cho vừa miệng.
Đem ướp súp bột canh với khoai lang và bí đỏ, hạt sen, đậu đũa, đậu phộng cho ngấm, Cho nước dừa xiêm và nước cốt dừa vào đảo đến bắc bếp nấu chín. Thường thì rau, củ quả nào lâu chín ninh trước, thứ nào dễ chín cho vào sau. Tiếp sau đó, cho táo đỏ, nấm mèo, mướp hương đun cùng. Đun đến khi nồi kiểm chín nhừ các nguyên liệu, lúc này cho sợi dừa nạo, bột đao khuấy đều, rồi bắc ra. Khi múc chè kiểm ra bát, rắc thêm đậu phộng rang giã nhỏ. Nồi chè kiểm củ quả có vị đầm đà, nước chè sột sệt, thơm mùi cốt dừa và có bị ngọt thanh từ bí đỏ, khoai lang.
Chè kiểm viên mãn ăn như một thức chè giải nhiệt mùa hè.
Còn với chè kiểm viên mãn làm đơn giản hơn từ bột năng, bí đỏ và đậu phộng. Gọi là viên mãn bởi nồi kiểm này gồm những viên chè hình tròn xoe, có nhân đậu phộng giòn tan, ngoài vỏ dai dai, mềm mềm, ăn rất vui miệng. Quả bí đỏ gọt sạch đem hấp chín, rồi lấy muỗng bào thành từng viên tròn, một phần nhào bột năng cũng nặn viên tròn hệt như bánh trôi.
Sau đó mỗi viên bí đỏ và viên bột năng đem nhồi một hạt đậu phộng ở giữa. Đun nước dừa tươi và dừa nạo, khi sôi thả các viên bột vào, nêm thêm đường và muối cho vừa miệng. Bát chè kiểm có viên bí vàng cam, viên bột năng trắng trong, khi ăn ngậy mùi nước dữa lẫn đậu phộng, có thể cho đá để ăn lạnh cũng rất mát.
Ngày nay, món chè kiểm này xuất hiện nhiều trong thực đơn chay ở nhà chùa không chỉ trong Nam mà cả ngoài Bắc. Không chỉ thế,tại các gia đình nhiều người rất chuộng món chè kiểm này, có thể nấu vào ngày rằm, mùng một hoặc cả ngày thường như một thức chè giải nhiệt trong mùa hè cho các thành viên trong gia đình.
Thu Hường – Theo Lao Động – ngày 28/06/2011
