Khi cao huyết áp, ngoài thuốc ra, việc lựa chọn, duy trì chế độ ăn uống hợp lí có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.
Bên cạnh vấn đề tuân thủ những nguyên tắc chung như ăn nhạt, hạn chế mỡ động vật, kiêng các chất kích thích… người bệnh nhiều khi lúng túng khi chọn đồ ăn, thức uống cụ thể trong sinh hoạt thường ngày. Xin giới thiệu một số rau quả thích hợp và có lợi cho việc phòng chống cao huyết áp để độc giả tham khảo và vận dụng.
Cần tây: Càng tươi càng tốt, rửa sạch, giã nát rồi ép lấy nước (nếu có máy ép càng tốt), chế thêm một chút mật ong, mỗi ngày uống 3 lần, mỗi lần 40 ml. Nghiên cứu cho thấy, nước ép cần tây có tác dụng làm giãn mạch, lợi niệu và hạ huyết áp. Cần chú ý tránh nhầm lẫn với loại cần ta thường dùng làm rau ăn hàng ngày.
Cải cúc: Là loại rau thông dụng, có hương thơm đặc biệt, chứa nhiều a-xít a-min và tinh dầu có tác dụng làm thanh sáng đầu óc và giáng áp. Nên dùng làm rau ăn hàng ngày hoặc ép lấy nước cốt uống, mỗi ngày chừng 50 ml, chia 2 lần sáng, chiều. Đặc biệt thích hợp với những người bị cao huyết áp có kèm theo đau và nặng đầu.
Rau muống: Chứa nhiều can-xi, rất có lợi cho việc duy trì áp lực thẩm thấu của thành mạch và huyết áp trong giới hạn bình thường, là thứ rau đặc biệt thích hợp cho những người bị cao huyết áp có kèm theo triệu chứng đau đầu.
Cà chua: Công dụng thanh nhiệt giải độc, lương huyết bình can và giáng áp. Là thực phẩm rất giàu vi-ta-min C và P, nếu ăn thường xuyên mỗi ngày 1 – 2 quả cà chua sống thì khả năng phòng chống cao huyết áp rất tốt, đặc biệt là khi có biến chứng xuất huyết đáy mắt.
Cà: Đặc biệt là cà tím, thực phẩm rất giàu vi-ta-min P, giúp cho thành mạch máu được mềm mại, dự phòng tích cực tình trạng rối loạn vi tuần hoàn hay gặp ở những người bị cao huyết áp và các bệnh lí tim mạch khác.
Cà-rốt: Có tác dụng làm mềm thành mạch, điều chỉnh rối loạn li-pít máu và ổn định huyết áp. Nên dùng dạng tươi, rửa sạch, ép lấy nước uống, mỗi ngày 2 lần, mỗi lần chừng 50 ml. Đây là thứ nước giải khát đặc biệt tốt cho những người bị cao huyết áp có kèm theo tình trạng đau đầu, chóng mặt.
Hành tây: Trong thành phần không chứa chất béo, có khả năng làm giảm sức cản ngoại vi, đối kháng với tác dụng làm tăng huyết áp của Catecholamine, duy trì sự ổn định của quá trình bài tiết muối Na-tri trong cơ thể nên làm giảm huyết áp. Ngoài ra, vỏ hành tây còn chứa nhiều Ru-tin rất có lợi cho việc làm vững bền thành mạch, dự phòng tai biến xuất huyết não.
Nấm hương và nấm rơm: Giàu chất dinh dưỡng nhưng lại có khả năng phòng chống xơ vữa động mạch và hạ huyết áp, rất thích hợp cho những người bị cao huyết áp vào mùa hè thu.
Mộc nhĩ: Vô luận là mộc nhĩ đen hay mộc nhĩ trắng đều là những thực phẩm rất có lợi cho người bị cao huyết áp. Hàng ngày, có thể dùng mộc nhĩ trắng 10g hoặc mộc nhĩ đen 6g đem nấu nhừ rồi chế thêm 10g đường phèn ăn trong ngày. Khi có biến chứng xuất huyết đáy mắt thì đây là thức ăn lí tưởng.
Tỏi: Có công dụng hạ mỡ máu và hạ huyết áp. Hàng ngày nếu kiên trì ăn đều đặn 2 tép tỏi sống hoặc đã ngâm dấm hay uống 5 ml dấm ngâm tỏi thì có thể duy trì huyết áp ổn định ở mức bình thường.
Lạc: Có công dụng hạ mỡ máu và giáng áp. Kinh nghiệm dân gian Trung Quốc dùng lạc ngâm với dấm ăn, sau chừng 5 ngày thì dùng được, mỗi ngày ăn 2 lần, mỗi lần 10 hạt.
Đậu Hà Lan và đậu xanh: Hàng ngày nên dùng giá đậu Hà Lan 1 nắm, rửa sạch rồi ép lấy nước uống hoặc dùng làm rau ăn thường xuyên. Kinh nghiệm dân gian thường dùng đậu xanh hầm với hải đới hoặc đậu xanh và vừng đen sao thơm, tán bột ăn mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 50g để phòng chống cao huyết áp.
Sữa đậu nành: Có công dụng phòng chống xơ vữa động mạch, điều chỉnh rối loạn li-pít máu và giáng áp. Mỗi ngày nên dùng 1000 ml sữa đậu nành pha với 100g đường trắng, chia uống vài lần trong ngày.
Táo: Chứa nhiều Ka-li có thể kết hợp với lượng Na-tri dư thừa để đào thải ra bên ngoài giúp cho cơ thể duy trì huyết áp ở mức bình thường. Mỗi ngày nên ăn 3 quả hoặc ép lấy nước uống 3 lần, mỗi lần chừng 50 ml.
Lê: Có công dụng thanh nhiệt, trấn tĩnh và giáng áp, rất có lợi cho những người bị cao huyết áp kèm theo các triệu chứng như đau đầu, chóng mặt, ù tai, hay hồi hộp. Mỗi ngày nên ăn đều đặn từ 1 – 2 quả hoặc ép lấy nước cốt uống.
Chuối tiêu: Có công dụng thanh nhiệt, lợi niệu, thông tiện và giáng áp. Mỗi ngày nên ăn từ 1 – 2 quả hoặc dùng vỏ quả chuối tiêu tươi 30 – 60g sắc uống thay trà.
Dưa hấu: Có tác dụng thanh nhiệt và lợi niệu khá tốt, giúp cho huyết áp được ổn định. Người ta còn dùng vỏ dưa hấu 12g và thảo quyết minh 12g sắc uống thay trà hàng ngày hoặc ăn hạt dưa hấu mỗi ngày từ 9 – 15g để làm hạ huyết áp.
Dưa chuột: Chứa nhiều muối Ka-li, có tác dụng thanh nhiệt, giải thử, lợi niệu và giáng áp, rất thích hợp cho người bị cao huyết áp về mùa hè. Nên dùng dưới dạng ăn sống hoặc chế thành dưa góp nhưng chú ý không cho quá nhiều muối.
Nho: Nho tươi hoặc nho khô, trong thành phần có chứa nhiều muối Ka-li nên có công dụng giảm áp, lợi niệu và bồi phụ lượng Ka-li mất đi do dùng các thuốc lợi tiểu tây y.
Ngoài ra, người cao huyết áp còn nên dùng một số thực phẩm khác như ngô (đặc biệt là trà râu ngô), vừng, hạt sen, ngó sen, củ cải, đậu tương, cải xanh, bắp cải, dầu thực vật, trà tâm sen, trà hoa hoè, trà thảo quyết minh, trà cúc hoa, trà bạch cúc, trà kỉ tử, mật ong… và không nên ăn hoặc hạn chế dùng lòng đỏ trứng, não động vật, gan dê, thịt chim sẻ, thịt dê, thịt chó, thận lợn, mỡ động vật, rượu trắng, dưa hoặc cà muối mặn, thuốc lá, cà phê, trà đặc, hạt tiêu, ớt, gừng…
BS. Hoàng Khánh Toàn
Theo Người cao tuổi (Sức khỏe) – Ngày 1-7-2010
