Mỗi khi ăn miếng bánh gai làng Giá, lại thầm nhớ đến cái duyên dáng mặn mà của người con gái trong câu ca:
“Bánh gai làng Giá thơm ngon
Con gái làng Giá tươi giòn sắc xuân.”
Những chiếc bánh gai làng Giá làm ngon miệng bởi mùi lá gai chân chất, thân quen của đất bãi, ruộng đồng. Lá gai trông giống như lá dâu, có răng cưa, thường được trồng ở vùng cao. Theo quan niệm của người dân làng Giá bánh gai là thể hiện cho con người giao hòa với trời đất, âm dương vì thế công đoạn làm bánh phải thật công phu. Từ cách chọn hạt gạo, hạt đỗ cũng phải “sành”.
Đỗ ngon phải là loại đỗ chè, hạt nhỏ, vỏ hơi mốc mốc. Xục tay vào thúng đỗ phải nghe thấy tiếng xạo xạo, coong coong của hạt đỗ già đã tách. Có thế khi thổi lên đỗ mới bở, thơm và ngậy. Đỗ đãi sạch vỏ, bỏ sạn, đem cho vào nấu chín. Mở vung nồi đỗ, mùi thơm thơm ngầy ngậy xộc vào cánh mũi; phải đợi một chút, quay mặt cho hơi bay vợi đi, khi đó mới nhìn rõ màu vàng ươm, mỡ màng của đỗ. Hạt đỗ căng tròn, nhón tay xiết lại, nhấc hai đầu ngón tay thấy dinh dính, nhưng xốp và mịn. .
Gạo phải là gạo nếp cái hoa vàng, xẩy sạch, ngâm nứơc lạnh đến khi hạt gạo mềm, cấu được thì vớt ra, đãi sạch cho vào cối xay. Bột làm vỏ bánh, sau khi đưa qua máy lèn cho kết lại, được đem cán mỏng ra mặt mâm nhôm, rồi cắt thành từng mảng bột vuông đều nhau vừa bằng một chiếc bánh, và đặt nắm nhân vào giữa mảng bột vo lại bao kín lấy nhân. Tiếp theo đem lăn hai mặt của chiếc bánh lên lớp vừng rang đã xát vỏ được rắc trên mặt mâm cho hạt vừng bám dính vào bánh. Lăn vừng xong, bánh được đưa qua khâu gói. Đây cũng chính là công đoạn thú vị nhất trong quá trình làm bánh gia.
Bánh gai làng Giá được cho vào khuôn, đóng tay, bên ngoài mỗi chiếc bánh còn được rắc vừng đã được rang vàng trước khi rắc, trông như hoa nổi trên nền đen khiến cho chiếc bánh gai thêm sinh động, đẹp mắt.
Về làng Giá mấy ai quên được hương vị của chiếc bánh gai mộc mạc chỉ cần nghe nhắc tới đã thấy đâu đây mùi lá gai thoang thoảng. Bánh gai làng Giá dù có thương hiệu riêng nhưng không vì vậy mà người dân làng Giá bon chen theo cơ chể thị trường. Bánh gai làng Giá làm ra cốt để : Giữ được hương vị truyền thống quê mình.
Theo DuLichVn (Ẩm thực 3 miền) – Ngày 17/1/2011
